تضمین کیفیت چیست و چه مراحلی دارد؟ راهنمای کامل
- 0
اگر دنبال راه مطمئنی برای جلوگیری از خطاها و اشتباهات در فرایند تحویل محصول یا ارائه خدمتی به مشتری هستید، باید سراغ تضمین کیفیت بروید. تضمین کیفیت، یعنی محصولات یا خدمات موردنظر، از استانداردهای کیفی لازم برخوردار هستند. اگر می‌خواهید درباره تضمین کیفیت چیست و مراحل اجرا و اخذ گواهینامه‌های آن بیشتر بدانید، این مقاله بهمدام را تا انتها مطالعه کنید.
تضمین کیفیت چیست؟
کیفیت (Quality) در تعریفی کلی، به‌معنی برآوردن نیاز مشتری است. سازمان بین‌المللی استانداردسازی (ISO)، کیفیت را همه ویژگی‌ها و مشخصات محصول یا خدمتی می‌داند که نیازهای مشتری را برآورده می‌کنند.
بنابر تعریف مذکور، ویژگی‌ها و مشخصات هر پدیده‌ای، که جزو نیازهای مشتری باشد، همان «کیفیت» است. نیازهای مشتری هم در قالب متن درخواست، متن قرارداد، در پیش‌فاکتور یا سایر مدارک این‌چنینی اعلام می‌شوند.
حالا تضمین کیفیت چیست؟ تضمین کیفیت (Quality Assurance) یا به‌اختصار QA فرایندی برای اطمینان از ارائه بهترین محصول یا سرویس ممکن به مشتریان است.
فرایند QA شامل همه مراحل توسعه محصول، از تولید و آزمایش گرفته تا بسته‌بندی و تحویل است. این فرایند در طول مسیرش، مدام به‌دنبال کشف و برطرف کردن منابع مشکلات کیفی است.
فرایند تضمین کیفیت طوری طراحی شده که به مشتریان و ذی‌نفعان وعده می‌دهد شرکت یا سازمان موردنظر، محصولات یا خدمات باکیفیتی ارائه داده و تجربه کاربری مثبتی را رقم می‌زند.
سیستم تضمین کیفیت دو جنبه داخل و خارج سازمانی دارد. این فرایند، داخل سازمان برای مدیریت ارشد، و خارج سازمان برای مشتریان کسب‌وکار اطمینان می‌آورد.
تضمین کیفیت فرایند فعالی است، اما کنترل کیفیت واکنشی است، و روی تشخیص اشتباهات و خطاهای محصول مشخصی تمرکز دارد.
چگونه تضمین کیفیت اجرایی می‌شود؟
سیستم تضمین کیفیت، با اعمال مدیریت کیفی بر مجموعه عوامل تولید، یعنی نیروی انسانی، تجهیزات، مواد اولیه و روش‌های تولید اجرایی می‌شود.
سیستم مدیریت کیفیت مؤثر، ملزومات عملکردی این عوامل تولید را تعریف کرده، و با برنامه‌ریزی درست و کنترل‌های مدیریتی، آن‌ها را به بهترین شکل ممکن پیاده‌سازی می‌کند.
فرایند تضمین کیفیت از چرخه دمینگ (Deming Circle) یا چرخه بابا استفاده می‌کند. چرخه بابا (برنامه‌ریزی، انجام، بررسی، اقدام) که در زبان انگلیسی با سرواژه PDCA (مخفف plan–do–check–act) شناخته می‌شود، برای اطمینان از بهبود مستمر است.
در واقع این مراحل آن‌قدر تکرار می‌شوند تا همه فرایندهای کسب‌وکار، ارزیابی شده و بهبود پیدا کنند. اجرای این چرخه، هم جلوی بروز خطاها و اشتباهات را می‌گیرد، و هم فرایندها را به‌شکل صحیح اجرایی می‌کند.
برای اجرای تضمین کیفیت، سازمان‌ها باید اهداف مرتبط با فرایند را برنامه‌ریزی و تعیین کنند. بعد هم فرایندهای موردنیاز برای ارائه محصول نهایی با کیفیت بالا را مشخص کنند. این امر باید با توسعه و آزمایش فرایندها و همین‌طور بهبود آن‌ها همراه باشد.
نظارت بر فرایندها، اصلاح آن‌ها، و بررسی اینکه آیا اهداف معین را برآورده می‌کنند یا نه، جزو روند توسعه و آزمایش به حساب می‌آیند.
کسب‌وکارهایی که می‌خواهند از درستی تضمین کیفیت مطمئن شوند، باید محیط آزمایشی بسیار خوبی ایجاد کنند. معیارهای ممیزی هم باید با دقت انتخاب شوند.
این‌ها هم سایر عواملی هستند که در راستای تضمین کیفیت چیست و اجرای مؤثر آن باید مدنظر قرار داد:
- آزمایش خودکار در مناطق پرریسک،
- اختصاص زمان مناسب برای هر فرایند،
- اولویت‌بندی رفع اشکالات بر اساس آمار نرم‌افزار تضمین کیفیت،
- تشکیل تیم مجربی برای آزمایش امنیت و عملکرد،
- شبیه‌سازی حساب‌هایی مطابق محیط تولید،
- استفاده مناسب از انتقال فناوری، اعتبارسنجی، مستندسازی، کیفیت محصولات و برنامه‌های بهبود کیفیت.
جمع‌بندی
تضمین کیفیت فرایندی برای اطمینان از کیفیت محصولات یا خدمات ارائه‌شده به مشتریان است. این فرایند بر بهبود توسعه نرم‌افزاری، کارآمدی و تطابق آن با استانداردهای کیفیت تمرکز دارد.
اگر به اطلاعات بیشتری درباره تضمین کیفیت چیست و گواهینامه‌های مرتبط با این فرایند نیاز دارید، به خواندن بلاگ بهمدام ادامه بدهید. مأموریت بهمدام، ارتقای دانش مدیریتی مخاطبان خود، و ارائه راهکارهای کاربردی برای اجرای سیستم‌های مدیریتی در سازمان‌هاست.
منابع: