سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی- ISO 45001

هر روز هزاران نفر بر اثر حوادث یا بیماری های مهلک مرتبط با فعالیت های شغلی جان خود را از دست می  دهند. این موارد از جمله مرگ و میرهایی است که امکان پیشگیری از آنها وجود داشته است و باید در آینده این کار را کرد. هدفISO 45001  کمک به سازمان ها در انجام این کار است. یک سازمان مسئول سلامت و ایمنی شغلی کارگران و سایر افرادی است که می توانند تحت تأثیر فعالیت های آن قرار بگیرند. این مسئولیت شامل ارتقاء و محافظت از سلامت جسمی و روانی آنها می باشد. تصویب سیستم مدیریت سلامت و ایمنی شغلی به این منظور انجام می شود كه یك سازمان بتواند محل كار سالم و ایمن را فراهم كند، از آسیب دیدگی ناشی از كار و بیماری ها جلوگیری كند و به طور مداوم عملکرد سلامت و ایمنی شغلی خود را بهبود بخشد.
بهبود بهره وری ناشی از اطمینان از فعالیت افراد در محل های کار است که شفافیت ایجاد می کنند و باعث ایجاد اعتماد در کل فعالیت و زنجیره تامین آنها می شود. ISO 45001 استاندارد جدید ISO برای سلامت و ایمنی شغلی (Occupational Health and Safety-OH&S) است. این استاندارد به یکی از استانداردهای مورد انتظار در جهان تبدیل شده است و قرار است سطح ایمنی محیط کار را به شدت بهبود ببخشد.
ISO 45001 بدون توجه به اینکه سازمان ها آن را اتخاذ می کنند یا خیر، به بخشی از هنجارهای کسب وکار تبدیل می شود و مهم است که شرکت ها در جریان آخرین تحولات قرار بگیرند. کریستین گلایزل، مسئول گروه کاری است که این استاندارد جدید را تدوین کرده و چارلز کوری، دبیر ISO / PC 283 می باشد.
   

ISO 45001 چیست؟

ISO 45001 یک نقطه عطف است! درواقع شرایط و عواملی که بر روی سلامتی و آسایش کارکنان، کارگران موقت، کارکنان پیمانکار، بازدیدکنندگان و هرفرد دیگری در محیط کار تاثیر بگذارد را شناسایی می کند. این گونه شرایط و عوامل برای هر سازمانی با توجه به ماهیت فعالیت های آن سازمان متفاوت است. بنابراین شناخت این عوامل و شرایط در یک سازمان از مهمترین فعالیت های استقرار این سیستم در سازمان است. در حقیقت با استقرار این استاندارد در سازمان، کلیه خطرات ناشی از ایمنی و بهداشت شغلی را شناسایی  کرده و آنها را تحت کنترل قرارداده و می توان با اقدامات موثر و اثر بخش آنها را حذف کرده و یا کاهش داد. برای دستیابی به این هدف، کنترل کلیه عواملی که ممکن است منجر به بیماری، جراحت و در موارد شدید مرگ شوند، از طریق کاهش اثرات سوء بر وضعیت جسمی، روحی و شناختی یک فرد بسیار مهم است و ISO 45001 همه این جنبه ها را پوشش می دهد.

 

هدف سیستم مدیریت سلامت و ایمنی شغلی:

هدف از سیستم مدیریت سلامت و ایمنی شغلی فراهم آوردن چارچوبی برای مدیریت خطرات و فرصت های سلامت و ایمنی شغلی است. هدف و نتایج در نظر گرفته شده درباره سیستم مدیریت سلامت و ایمنی شغلی، جلوگیری از صدمات ناشی از کار و وضعیت جسمی کارگران و تأمین محل های کاری سالم و ایمن است. در نتیجه، از بین بردن خطرات و به حداقل رساندن خطرات سلامت و ایمنی شغلی با اقدامات پیشگیرانه و محافظتی مؤثر برای سازمان ها بسیار مهم است.
هنگامی که این اقدامات توسط سازمان از طریق سیستم مدیریت سلامت و ایمنی شغلی اعمال می شود، عملکرد سلامت و ایمنی شغلی خود را بهبود می بخشد. یک سیستم مدیریت سلامت و ایمنی شغلی می تواند با اقدام زود هنگام برای رفع مشکلات در جهت بهبود عملکرد سلامت و ایمنی شغلی، موثرتر و کارآمدتر عمل کند.
پیاده سازی سیستم مدیریت سلامت و ایمنی شغلی مطابق با این سند، سازمان را قادر می سازد تا خطرات سلامت و ایمنی شغلی خود را مدیریت کرده و عملکرد سلامت و ایمنی شغلی خود را بهبود بخشد. سیستم مدیریت سلامت و ایمنی شغلی می تواند به سازمانی کمک کند تا الزامات قانونی و سایر الزامات خود را برآورده کند.

 

کاربرد ISO 45001:

بیشتر سازمان ها از ISO 45001 برای ایجاد یک سیستم مدیریت سلامت و ایمنی شغلی مؤثر استفاده می کنند و فقط تعداد کمی از آنها بدنبال شناخت بیشتر همراه با صدور گواهینامه هستند. هیچگونه الزامی برای تأیید استاندارد سیستم مدیریت ISO وجود ندارد. صرفاً داشتن یک سیستم مدیریت رسمی، از طریق اجرای بهترین روش، مزایای زیادی را به همراه خواهد داشت. صدور گواهینامه صرفاً یک تأییدیه اضافه شده است که به اشخاص خارجی نشان می دهد که شما با یک استاندارد خاص مطابقت کامل دارید.

 

مزایای ISO 45001:

در صورت اجرای صحیح، مزایای ISO 45001 بی پایان است. در حالی که این استاندارد مستلزم رسیدگی و کنترل خطرات سلامت و ایمنی شغلی است، همچنین، رویکردی مبتنی بر ریسک برای سیستم مدیریت سلامت و ایمنی شغلی برای اطمینان از کارآیی سیستم و بهبود مستمر آن برای پاسخگویی به "متن" همیشه در حال تغییر سازمان، اتخاذ می کند. علاوه بر این، مطابقت با قوانین موجود در سراسر جهان را تضمین می کند. تمام این اقدامات در کنار هم می توانند اعتبار یک سازمان را به عنوان "مکانی امن برای کار" ایجاد کنند و از مزایای آن کاهش هزینه های بیمه تا بهبود روحیه کارکنان می باشد.

 

عوامل موفقیت:

اجرای سیستم مدیریت سلامت و ایمنی شغلی یک تصمیم استراتژیک و عملیاتی برای هر سازمانی است. موفقیت سیستم مدیریت سلامت و ایمنی شغلی به رهبری، تعهد و مشارکت در تمام سطوح و عملکردهای سازمان بستگی دارد. پیاده سازی و نگهداری، اثربخشی و توانایی سیستم مدیریت سلامت و ایمنی شغلی در دستیابی به نتایج مورد نظر به تعدادی از عوامل مهم بستگی دارد که شامل موارد زیر می باشد:

1. رهبری، تعهد، مسئولیت و پاسخگویی مدیریت عالی.
2. مدیریت عالی توسعه، رهبری و ترویج فرهنگی در سازمان که از نتایج مورد نظر سیستم مدیریت مدیریت سلامت و ایمنی شغلی پشتیبانی می کند.
3. ارتباطات.
4. مشاوره و مشارکت نیروی کار، و در صورت وجود نمایندگان آنها.
5. تخصیص منابع لازم برای حفظ آن.
6. سیاست های سلامت و ایمنی شغلی که با اهداف و استراتژیک کلی سازمان سازگار است.
7. فرایند (های) مؤثر برای شناسایی خطرات، کنترل خطرات سلامت و ایمنی شغلی و استفاده از فرصت های سلامت و ایمنی شغلی.
8. ارزیابی و نظارت مستمر بر عملکرد سیستم مدیریت سلامت و ایمنی شغلی برای بهبود عملکرد سلامت و ایمنی شغلی.
9. ادغام سیستم مدیریت سلامت و ایمنی شغلی در فرایندهای تجاری سازمان.
10. اهداف سلامت و ایمنی شغلی که با سیاست سلامت و ایمنی شغلی همسو هستند و خطرات سازمان، خطرات و فرصت های سلامت و ایمنی شغلی را در نظر می گیرند.
11. انطباق با الزامات قانونی و سایر الزامات آن.

نمایشی از اجرای موفقیت آمیز این سند می تواند توسط سازمان برای اطمینان دادن به نیروی کار و سایر اشخاص ذینفع از وجود یک سیستم مدیریت سلامت و ایمنی شغلی مؤثر استفاده شود. با این حال، تصویب این سند به خودی خود تضمین کننده جلوگیری از صدمات ناشی از کار و بیماری های بهداشتی نیروی کار، تأمین محیط های کاری ایمن و سالم و بهبود عملکرد سلامت و ایمنی شغلی نخواهد بود.
سطح جزئیات، پیچیدگی، میزان اطلاعات مستند و منابع مورد نیاز برای اطمینان از موفقیت سیستم مدیریت سلامت و ایمنی شغلی سازمان به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:

• محیط سازمان (به عنوان مثال تعداد کارگران، اندازه، جغرافیا، فرهنگ، الزامات قانونی و سایر الزامات)؛
• دامنه سیستم مدیریت سلامت و ایمنی شغلی سازمان ؛
• ماهیت فعالیت های سازمان و خطرات مرتبط با سلامت و ایمنی شغلی.

 

چرخه برنامه ریزی- انجام- بررسی- اقدام (Plan-Do-Check-Act cycle):

رویکرد سیستم مدیریت سلامت و ایمنی شغلی در این سند بر اساس مفهوم Plan-Do-Check-Act (PDCA) بنا شده است. مفهوم PDCA یک فرایند تکراری است که توسط سازمان ها برای دستیابی به پیشرفت مستمر استفاده می شود که به شرح زیر می تواند برای یک سیستم مدیریت و هر یک از عناصر جداگانه آن اعمال شود:

• Plan: تعیین و ارزیابی خطرات سلامت و ایمنی شغلی، فرصتهای سلامت و ایمنی شغلی و سایر خطرات و فرصت ها، تعیین اهداف و فرآیندهای سلامت و ایمنی شغلی لازم برای ارائه نتایج مطابق با سیاست سلامت و ایمنی شغلی سازمان.
• Do: پیاده سازی فرایندها را طبق برنامه ریزی انجام شده.
• Check: نظارت و اندازه گیری فعالیت ها و فرایندها با توجه به سیاست و اهداف سلامت و ایمنی شغلی و گزارش نتایج.
• Act: انجام اقداماتی برای بهبود مستمر عملکرد سلامت و ایمنی شغلی برای دستیابی به نتایج مورد نظر.

منبع
https://www.iso.org/news/ref2271.html
https://www.iso.org/obp/ui/#iso:std:iso:45001:ed-1:v1:en