مزایای اجرای 5S در سازمان که شگفت‌زده‌تان می‌کنند!
نویسنده: مدیر محتوا
تاریخ انتشار: 1401/06/09
- 64
نظام آراستگی محیط کار یا استراتژی 5S شاید اسم پرطمطراقی داشته باشد، اما در واقع مجموعه‌ای از راهکارهای خیلی ساده و مقرون‌به‌صرفه برای افزایش بهره‌وری در سازمان است. از جمع‌وجورکردن محیط کار و کاهش تولید زباله گرفته، تا نصب علامت‌هایی که تشخیص جهت و چگونگی کارها را آسان‌تر می‌کنند، همگی راهکارهای ارائه‌شده در این استراتژی هستند. در این مقاله، به مزایای اجرای 5S یا مزایای نظام آراستگی محیط کار برای سازمان‌ها و کسب‌وکارهای بزرگ می‌پردازیم.
البته اجرای 5S مراحل مختلفی دارد که در گام‌های بعدی آن، بهبودهایی هم انجام می‌شوند که به پیشرفت بهتر فعالیت‌های سازمانی کمک می‌کنند.
مهم‌ترین مزایای 5S برای سازمان‌ها عبارت‌اند از:
با این کار، از درهم ریختگی، جابه‌جایی ابزار غیرضروری، تلنبار مواد ضایعاتی و لوازم استفاده‌نشده خلاص می‌شویم، و حتی زباله کمتری هم تولید می‌کنیم.
ابزارها و موادی که به‌طور مستمر نیاز داریم، سازمان‌دهی و برچسب‌گذاری می‌کنیم. نتیجه این است که زمان بیشتری صرف تولید شده، و زمان کمتری برای یافتن ابزار و مواد موردنیاز تلف می‌شود.
در اجرای 5S، همه مواد، ابزار، ماشین‌آلات و تجهیزات موردنیاز در مکان‌های ارگونومیکی قرار می‌گیرند که سریع‌تر و راحت‌تر بتوان به آن‌ها دسترسی یافت.
این سازمان‌دهی، به کاهش خستگی هم کمک می‌کند، و منجر به ایجاد محل کار ایمن‌تری می‌شود. علاوه بر این، شکل‌دهی ارگونومیک به مواد و ابزار، باعث کاهش یا ازبین‌رفتن ضایعات هم می‌شود.
استانداردسازی هم از مزایای اجرای 5S است و تضمین می‌کند که کارآمدترین شیوه‌های کاری، برای پیشبرد فعالیت‌ها شناسایی و استفاده شده، و در مقابل، روش‌های کاری بیهوده، ابزارهای غیرضروری و مواد بدون استفاده، حذف شوند.
بیشتر بخوانید: راهنمای کامل اجرای 5S یا نظام آراستگی محیط کار
تأمین و نگهداری فضاهای کاری، که خیلی اوقات به ابزار و تجهیزات بدون استفاده اختصاص می‌یابند، نه‌تنها روی هزینه اجاره ملک، بلکه روی هزینه‌های مربوط به گرمایش، سرمایش، تمیز کردن و نگهداری آن فضا هم تأثیر فراوانی می‌گذارند.
تصور کنید با کاهش فضاهای غیرضروری در شرکت یا سازمانتان، تا چه حد می‌توانید از هزینه‌های جاری کم کنید، و در عین حال آن فضا را به کارهای مهم‌تر اختصاص بدهید!
این فرایند به تعمیر و نگهداری پیشگیرانه منجر می‌شود؛ یعنی هر مسئله کوچکی را قبل از تبدیل به مشکلی بزرگ و جدی برطرف کنیم.
برای مثال، اگر خودروی سازمانی تمیز نگه داشته شود، هنگام نشت روغن، بلافاصله متوجه می‌شویم. پس قبل از آنکه پایین‌آمدن سطح روغن منجر به آسیب جدی‌تری شود، علت و منبع نشتی را شناسایی و مشکل را برطرف می‌کنیم.
استانداردسازی محیط کار، به این معنی است که روش‌های کاری که ایمنی کافی ندارند، و بخشی از استانداردهای نظام آراستگی محیط کار نیستند، حذف شوند.
کارکنان سازمانی که چشم‌های خود را باز نگه می‌دارند تا راه‌های بهبود فعالیت‌های سازمانی و مزایای اجرای 5S را بهتر ببینند، از محیط اطرافشان، و خطرات احتمالی که ایمنی آن‌ها را تهدید می‌کنند، آگاهی بیشتری دارند.
تمیزی و مرتب‌بودن محیط کار، یعنی ریزش موادی مانند روغن در اسرع وقت تمیز می‌شود، بنابراین احتمال لغزش، سُرخوردن، افتادن و سقوط در محل کار را از بین می‌رود.
ضمن آنکه تمیزکردن منجر به ازبین‌رفتن درهم‌وبرهمی شده، و در نتیجه احتمال برق‌گرفتگی، و سایر خطرهای ناشی از کار با تجهیزات الکتریکی، مکانیکی، و شیمیایی تا حد قابل‌توجهی کاهش می‌یابند.
در دسترس بودن ابزار، مواد و لوازم کاری، نیاز به رفت‌وآمد مدام را هم تا حد زیادی کاهش می‌دهد؛ پس بازهم احتمال آسیب کمتر می‌شود.
نظام آراستگی محیط کار به مشارکت کارکنان سازمان و کسب‌وکار وابستگی زیادی دارد. از طرف دیگر، اجرای آن، باعث می‌شود روحیه کارمندان افزایش پیدا کند.
محل کار تمیز و سازمان‌یافته‌ای که از مزایای اجرای 5S است، دل‌پذیرتر است و منجر به رفاه بیشتر کارمندان، و در نتیجه بهبود نگرش آن‌ها به سازمان می‌شود.
تمرکز بر پاکیزگی، سازمان‌دهی، صرفه‌جویی، داشتن ابزار مناسب و استفاده از استانداردهای کیفی، همگی از مزایای نظام آراستگی محیط کار هستند که افتخار به کار را به‌دنبال دارند.
خلاصه آنکه با بهبود ایمنی محیط کار، نیروی کاری خواهید داشت که رفاه بیشتری دارند، روحیه بالاتری دارد، شادتر است، و در نهایت کار خود را باقدرت بیشتری انجام می‌دهد.
نظام آراستکی محیط کار، ابزارهای موردنیاز را در دسترس همه قرار می‌دهد. همین مسئله ساده، باعث می‌شود کار بهتر و درست‌تر انجام شده، و کیفیت آن افزایش پیدا کند.
فایو اس تضمین می‌کند که ابزارها به‌درستی نگهداری می‌شوند و در نتیجه، مواد و محصولات، بر اثر افتادن ابزارها هنگام کار، آسیب نمی‌بینند.
این فرایند به کاهش عملیات تعمیر و نگهداری هم کمک می‌کند، چون ماشین‌آلات، ابزار و تجهیزات به‌درستی نگهداری می‌شوند، که به‌معنی اجرا و حفظ استانداردهای کیفی محیط کار است.
برای نمونه، می‌توانید پرینتر لیبلی بخرید و برای علامت‌گذاری و برچسب‌زدن روی همه مواد و ابزار و تجهیرات از آن استفاده کنید تا نگهداری و شناسایی آن‌ها راحت‌تر باشد.
روی ماشین‌ها و تجهیزات برچسب‌هایی بزنید که دستورالعمل‌های استاندارد عملیاتی و نگهداری درست رویشان نوشته شده باشد.
علائم ایمنی محیط کار، نشانگرهای لوله و برچسب‌های معمول را تهیه کرده و در محل کارتان استفاده کنید. البته همه این‌ها باید با استانداردهاى ايمنى و بهداشت شغلى رایج در ایران مطابقت داشته باشند.
برای شناسایی مکان‌های مختلف، راه‌های دسترسی به آن‌ها، و ایمن‌ترین و کارآمدترین مسیرهای موجود در ساختمان، سراغ علامت‌های ویژه راهیابی بروید. برای مثال، از نوارهای رنگی راهنما برای کف ساختمان استفاده کنید.
اگر سراغ کارشناس‌هایی می‌گردید که در اجرای این استراتژی برای سازمان‌های ایرانی تجربه و تبحر داشته باشند، و شما را در مسیر پیاده‌سازی نظام آراستگی محیط کار در سازمانتان، همراهی و راهنمایی کنند، پیشنهاد می‌کنیم همین الان با شرکت بهمدام تماس بگیرید.
منابع :
h2o.water.gov.my
linkedin.com
مزایای اجرای 5S چه هستند؟
استراتژی 5S رویکردی ساختاریافته برای تمیزکردن، سازمان‌دهی و استانداردسازی محل کار است. این رویکرد شامل حذف مواد زائد و روش‌های عملیاتی است که باعث اتلاف وقت و انرژی می‌شوند.البته اجرای 5S مراحل مختلفی دارد که در گام‌های بعدی آن، بهبودهایی هم انجام می‌شوند که به پیشرفت بهتر فعالیت‌های سازمانی کمک می‌کنند.
مهم‌ترین مزایای 5S برای سازمان‌ها عبارت‌اند از:
- تولید ضایعات کمتر،
- کاهش فضای ذخیره‌سازی،
- بهبود فرایند تعمیر و نگهداری،
- بهبود استانداردهای ایمنی محل کار،
- افزایش رفاه، روحیه و تعهد کارمندان،
- بهبود کیفیت فعالیت‌ها و عملیات سازمانی.
تولید ضایعات کمتر
اصل کلیدی در نظام آراستگی محیط کار این است که از شر موادی که استفاده نمی‌شوند، خلاص شویم تا پیداکردن مواد موردنیاز هم راحت‌تر شود.با این کار، از درهم ریختگی، جابه‌جایی ابزار غیرضروری، تلنبار مواد ضایعاتی و لوازم استفاده‌نشده خلاص می‌شویم، و حتی زباله کمتری هم تولید می‌کنیم.
ابزارها و موادی که به‌طور مستمر نیاز داریم، سازمان‌دهی و برچسب‌گذاری می‌کنیم. نتیجه این است که زمان بیشتری صرف تولید شده، و زمان کمتری برای یافتن ابزار و مواد موردنیاز تلف می‌شود.
در اجرای 5S، همه مواد، ابزار، ماشین‌آلات و تجهیزات موردنیاز در مکان‌های ارگونومیکی قرار می‌گیرند که سریع‌تر و راحت‌تر بتوان به آن‌ها دسترسی یافت.
این سازمان‌دهی، به کاهش خستگی هم کمک می‌کند، و منجر به ایجاد محل کار ایمن‌تری می‌شود. علاوه بر این، شکل‌دهی ارگونومیک به مواد و ابزار، باعث کاهش یا ازبین‌رفتن ضایعات هم می‌شود.
استانداردسازی هم از مزایای اجرای 5S است و تضمین می‌کند که کارآمدترین شیوه‌های کاری، برای پیشبرد فعالیت‌ها شناسایی و استفاده شده، و در مقابل، روش‌های کاری بیهوده، ابزارهای غیرضروری و مواد بدون استفاده، حذف شوند.
بیشتر بخوانید: راهنمای کامل اجرای 5S یا نظام آراستگی محیط کار
کاهش فضای ذخیره‌سازی، مزایای اجرای 5S
یکی دیگر از مهم‌ترین مزایای اجرای 5S این است که با حذف مواد، ابزار و تجهیزات استفاده‌نشده، و خلاصی از وضعیت درهم‌وبرهم، فضای زیادی آزاد می‌شود.تأمین و نگهداری فضاهای کاری، که خیلی اوقات به ابزار و تجهیزات بدون استفاده اختصاص می‌یابند، نه‌تنها روی هزینه اجاره ملک، بلکه روی هزینه‌های مربوط به گرمایش، سرمایش، تمیز کردن و نگهداری آن فضا هم تأثیر فراوانی می‌گذارند.
تصور کنید با کاهش فضاهای غیرضروری در شرکت یا سازمانتان، تا چه حد می‌توانید از هزینه‌های جاری کم کنید، و در عین حال آن فضا را به کارهای مهم‌تر اختصاص بدهید!
بهبود فرایند تعمیر و نگهداری
وقتی دستگاه‌ها، تجهیزات و ابزار کاری، تمیز و مرتب نگهداری می‌شوند، تشخیص عیب و خرابی قطعات، و مشکلاتی مانند نشتی روغن، راحت‌تر می‌شود.این فرایند به تعمیر و نگهداری پیشگیرانه منجر می‌شود؛ یعنی هر مسئله کوچکی را قبل از تبدیل به مشکلی بزرگ و جدی برطرف کنیم.
برای مثال، اگر خودروی سازمانی تمیز نگه داشته شود، هنگام نشت روغن، بلافاصله متوجه می‌شویم. پس قبل از آنکه پایین‌آمدن سطح روغن منجر به آسیب جدی‌تری شود، علت و منبع نشتی را شناسایی و مشکل را برطرف می‌کنیم.
بهبود استانداردهای ایمنی محل کار
همه مزایای اجرای 5S که بالاتر توضیح دادیم، منجر به بهبود استانداردهای ایمنی در محل کار هم می‌شوند، که خود مزیت بزرگی به حساب می‌آید.استانداردسازی محیط کار، به این معنی است که روش‌های کاری که ایمنی کافی ندارند، و بخشی از استانداردهای نظام آراستگی محیط کار نیستند، حذف شوند.
کارکنان سازمانی که چشم‌های خود را باز نگه می‌دارند تا راه‌های بهبود فعالیت‌های سازمانی و مزایای اجرای 5S را بهتر ببینند، از محیط اطرافشان، و خطرات احتمالی که ایمنی آن‌ها را تهدید می‌کنند، آگاهی بیشتری دارند.
تمیزی و مرتب‌بودن محیط کار، یعنی ریزش موادی مانند روغن در اسرع وقت تمیز می‌شود، بنابراین احتمال لغزش، سُرخوردن، افتادن و سقوط در محل کار را از بین می‌رود.
ضمن آنکه تمیزکردن منجر به ازبین‌رفتن درهم‌وبرهمی شده، و در نتیجه احتمال برق‌گرفتگی، و سایر خطرهای ناشی از کار با تجهیزات الکتریکی، مکانیکی، و شیمیایی تا حد قابل‌توجهی کاهش می‌یابند.
در دسترس بودن ابزار، مواد و لوازم کاری، نیاز به رفت‌وآمد مدام را هم تا حد زیادی کاهش می‌دهد؛ پس بازهم احتمال آسیب کمتر می‌شود.
افزایش رفاه، روحیه و تعهد کارمندان، مزایای اجرای 5S
وقتی کارکنان سازمانی در همه سطوح آن، متوجه می‌شوند مدیریت ارشد به حوزه کاری آن‌ها، و ایمنی و راحتی آن‌ها در محیط کار اهمیت می‌دهد، و برای نظرشان ارزش قائل است، به شغل خود اهمیت بیشتری می‌دهند.نظام آراستگی محیط کار به مشارکت کارکنان سازمان و کسب‌وکار وابستگی زیادی دارد. از طرف دیگر، اجرای آن، باعث می‌شود روحیه کارمندان افزایش پیدا کند.
محل کار تمیز و سازمان‌یافته‌ای که از مزایای اجرای 5S است، دل‌پذیرتر است و منجر به رفاه بیشتر کارمندان، و در نتیجه بهبود نگرش آن‌ها به سازمان می‌شود.
تمرکز بر پاکیزگی، سازمان‌دهی، صرفه‌جویی، داشتن ابزار مناسب و استفاده از استانداردهای کیفی، همگی از مزایای نظام آراستگی محیط کار هستند که افتخار به کار را به‌دنبال دارند.
خلاصه آنکه با بهبود ایمنی محیط کار، نیروی کاری خواهید داشت که رفاه بیشتری دارند، روحیه بالاتری دارد، شادتر است، و در نهایت کار خود را باقدرت بیشتری انجام می‌دهد.
بهبود کیفیت فعالیت‌ها و عملیات سازمانی
از مزایای اجرای 5S در سازمان، به کاهش به‌هم‌ریختگی اشاره کردیم. همین مرتب‌بودن، باعث کاهش احتمال آسیب‌دیدن یا حتی گم‌شدن مواد و اقلام مختلف هم می‌شود.نظام آراستکی محیط کار، ابزارهای موردنیاز را در دسترس همه قرار می‌دهد. همین مسئله ساده، باعث می‌شود کار بهتر و درست‌تر انجام شده، و کیفیت آن افزایش پیدا کند.
فایو اس تضمین می‌کند که ابزارها به‌درستی نگهداری می‌شوند و در نتیجه، مواد و محصولات، بر اثر افتادن ابزارها هنگام کار، آسیب نمی‌بینند.
این فرایند به کاهش عملیات تعمیر و نگهداری هم کمک می‌کند، چون ماشین‌آلات، ابزار و تجهیزات به‌درستی نگهداری می‌شوند، که به‌معنی اجرا و حفظ استانداردهای کیفی محیط کار است.
اجرای 5S را از کجا شروع کنیم؟
شروع کار با استراتژی فایو اس بسیار ساده است. همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم، نباید بگذارید اسم پرطمطراق آن، شما را بترساند! اصلا با تمیزکردن، مرتب‌کردن و سازمان‌دهی محل کارتان شروع کنید.برای نمونه، می‌توانید پرینتر لیبلی بخرید و برای علامت‌گذاری و برچسب‌زدن روی همه مواد و ابزار و تجهیرات از آن استفاده کنید تا نگهداری و شناسایی آن‌ها راحت‌تر باشد.
روی ماشین‌ها و تجهیزات برچسب‌هایی بزنید که دستورالعمل‌های استاندارد عملیاتی و نگهداری درست رویشان نوشته شده باشد.
علائم ایمنی محیط کار، نشانگرهای لوله و برچسب‌های معمول را تهیه کرده و در محل کارتان استفاده کنید. البته همه این‌ها باید با استانداردهاى ايمنى و بهداشت شغلى رایج در ایران مطابقت داشته باشند.
برای شناسایی مکان‌های مختلف، راه‌های دسترسی به آن‌ها، و ایمن‌ترین و کارآمدترین مسیرهای موجود در ساختمان، سراغ علامت‌های ویژه راهیابی بروید. برای مثال، از نوارهای رنگی راهنما برای کف ساختمان استفاده کنید.
جمع‌بندی
نظام آراستگی محیط کار با 5S یکی از کاربردی‌ترین و مقرون‌به‌صرفه‌ترین استراتژی‌ها برای افزایش بهره‌وری در محیط کار است. مزایای اجرای 5S آن را به شروع فوق‌العاده‌ای برای رشد و بهبود کسب‌وکارها تبدیل کرده‌اند.اگر سراغ کارشناس‌هایی می‌گردید که در اجرای این استراتژی برای سازمان‌های ایرانی تجربه و تبحر داشته باشند، و شما را در مسیر پیاده‌سازی نظام آراستگی محیط کار در سازمانتان، همراهی و راهنمایی کنند، پیشنهاد می‌کنیم همین الان با شرکت بهمدام تماس بگیرید.
منابع :
h2o.water.gov.my
linkedin.com