سیستم مدیریت محیط زیست چیست؟
نویسنده: مدیر محتوا
تاریخ انتشار: 1399/09/08
- 2388
سیستم مدیریت محیط زیست مجموعه ای از استانداردهای بین المللی در جهت ارزیابی عملکرد سازمان‌ها در حوزه محیط زیست و بهبود و ارتقا آن می‌باشد.
بهتر است بدانید که EMS به خودی خود سطح عملکرد زیست محیطی ایده آل برای هر سازمانی را تعیین نمی کند، بلکه EMS برای هر سازمان، متناسب با اهداف کلی و فردی خودش طراحی می شود.
بیشتر بخوانید: انواع سیستم های مدیریت محیط زیست + معرفی ۳ سیستم پرطرف‌دار
● شناسایی و ارزیابی ریسک ها و فرصت های محیط زیستی و الزامات قانونی آن
● تعیین اهداف محیط زیستی برای کاهش اثرات محیط زیستی و مطابقت با الزامات قانونی
● ایجاد برنامه هایی برای دستیابی به این اهداف
● نظارت و اندازه گیری پیشرفت در دستیابی به اهداف
● اطمینان از آگاهی و صلاحیت محیط زیستی کارکنان
● بررسی پیشرفت EMS و کاهش آلودگی های محیط زیستی
● زمان کارکنان / مدیر (نشان دهنده عمده منابع EMS مصرف شده توسط اکثر سازمان‌ها است).
● وقت دیگر کارمندان
هزینه های خارجی
● مشاوره بالقوه
● آموزش خارج ازسازمان پرسنل
مزایای بالقوه:
● بهبود عملکرد محیط زیستی
● بالا بردن انطباق
● پیشگیری از آلودگی
● صرفه‌جویی در منابع
● افزایش اعتماد مشتریان / بازارهای جدید
● افزایش کارایی / کاهش هزینه‌ها
● افزایش روحیه کارمندان
● تصور پیشرفت عمومی، نهادهای نظارتی، وام دهندگان، سرمایه گذاران
● آگاهی کارکنان از مسایل و مسوولیت‌های زیست محیطی
پیشنهاد می کنیم صفحه دوره آموزشی استاندارد ایزو ISO 14001:2015 سيستم مديريت زيست محيطی ما را حتما مشاهده کنید تا با سرفصل های آموزش مجازی این دوره بیشتر آشنا شوید در این دوره تمرکز بر روی آشنایی کامل با آخرین الزامات نسخه استاندار های ایزو 14001 گذاشته شده است پس این دوره آموزشی رو از دست ندید.
این طرح در بهبود اهداف مسایل محیط زیستی مفید خواهد بود. مرحله بعدی اجرای طرح است (اجرای طرح). بعد از آن، سازمان عملکرد محیطی خود را ارزیابی می کند تا مشخص شود که آیا با اجرای این طرح، اهداف مدنظرش برآورده می شود یا خیر. اگر اهداف برآورده نشوند، اقدامات اصلاحی انجام می شود. سپس، نتایج این ارزیابی توسط مدیریت عالی مورد بررسی قرار می گیرد تا ببیند آیا EMS کارکردی را که مدنظرشان بوده را داشته است یا خیر.
مدیریت هر سازمان وظیفه دارد که سیاست های محیط زیست را مجددا مرور و در صورت صلاحدید، اهداف جدیدی را در یک برنامه اصلاح شده تعیین کند. در مرحله بعد، سازمان طرح اصلاح شده را اجرا می کند. بدین ترتیب، چرخه تکرار شده و بهبود مستمر رخ می دهد.
چارچوبی که معمولا مورداستفاده EMS قرار می گیرد، توسط سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO) برای استاندارد ISO 14001 تهیه می شود. این چارچوب که در سال 1996 ایجاد شد در واقع یک استاندارد بین‌المللی رسمی برای EMS به حساب می آید که بر اساس روش Plan-Do-Check-Act طراحی شده است.
مدیریت عالی متعهد به بهبود محیط زیست است و سیاست محیط زیستی سازمان را تعیین می کند. این سیاست پایه EMS است.
2. برنامه‌ریزی
یک سازمان ابتدا جنبه های محیط زیستی فعالیت های خود را شناسایی می کند. جنبه های محیط زیستی مواردی از جمله آلاینده های هوا، خاک، آب یا زباله های خطرناک است که می تواند پیامدهای مثبت و منفی بر روی مردم یا محیط زیست بگذارد. سپس سازمان با انتخاب معیارهایی که برایش از همه مهم‌تر است، جنبه ها و پیامدهای مهم را تعیین می کند. برای مثال، یک سازمان ممکن است بهداشت و ایمنی کارگران، انطباق با محیط زیست و هزینه را به‌عنوان معیارهای خود انتخاب کند.
هنگامی که جنبه‌های مهم محیط زیستی مشخص شد، یک سازمان اهدافش را تعیین می کند. این اهداف در اصل، یک هدف کلی محیط زیستی است. هدف یک نیاز کمی و دقیق است که از اهداف ناشی می‌شود. قسمت آخر مرحله برنامه ریزی، تدوین برنامه عملیاتی برای دستیابی به اهداف است که شامل تعیین مسوولیت ها، تعیین یک برنامه زمان‌بندی و ترسیم مراحل کاملا مشخص برای دستیابی به اهداف می شود.
3. پیاده سازی (اجرا)
سازمان برنامه عملیاتی را با استفاده از منابع لازم دنبال می کند. یکی از مولفه های مهم آموزش و آگاهی همه کارکنان است. مراحل دیگر در مرحله پیاده سازی شامل تدوین اسناد ریز مراحل عملیاتی و راه اندازی خطوط ارتباطی داخلی و خارجی می شود.
4. ارزیابی و سنجش
سازمان فعالیت های خود را کنترل می‌کند تا ارزیابی کند که آیا اهداف برآورده شده است یا خیر. در غیر این صورت، اقدامات اصلاحی را انجام می دهد.
5. تجدیدنظر
مدیریت عالی نتایج ارزیابی را بررسی می کند تا ببیند آیا EMS کار می کند یا خیر. مدیریت تعیین می کند که آیا سیاست اصلی محیط زیست با ارزش های سازمان سازگار است یا خیر. سپس این طرح برای بهینه سازی اثربخشی EMS تجدیدنظر می شود. مرحله بررسی، یک حلقه بهبود مستمر برای یک سازمان ایجاد می کند.
تا به اینجا، شما با مفهوم و اساس مدیریت محیط زیست آشنا شده اید، حال سوال اینجاست که شما چگونه می توانید با درک بیشتر و یادگیری مفاهیم مدیریت محیط زیست به سازمان خود کمک کنید؟ اگر به دنبال فرصتی برای توسعه پایدار و کنار آمدن با قوانین سخت سازمان محیط زیست هستید، سایت بهمدام، با ارایه دوره آموزشی مدیریت محیط زیست در خدمت شماست. شما می توانید در این دوره با مبلغی بسیار پایین شرکت کنید و در پیاده سازی سیستم مدیریت محیط زیست گامی مطمئن بردارید.
برای کسب اطلاعات بیشتر توصیه می کنیم به صفحه مربوط به سیستم مدیریت محیط زیست در سایت بهمدام سری بزنید تا از چگونگی ثبت‌نام در این دوره و همچنین سرفصل ها و هر آنچه قرار است بیاموزید مطلع شوید.
تیم حرفه ای و بهمدام، یک پایگاه مجازی برای ارایه دوره های آموزشی- کاربردی سامانه ها و استانداردهای بین‌المللی در حوزه‌ی مدیریت است که از سال 1398 در پی ارتقا دانش مدیریتی، فراگیران و ارایه راهکارهای شفاف برای پیاده سازی نظام های مدیریتی در سازمان ها است. اگر برای ارتقا خود در محل کارتان نیاز دارید تا مباحثی را بیشتر بیاموزید، نگران وقت نباشید چرا که کلاس های این مجموعه به‌صورت غیر حضوری بوده و شما می توانید جلسات را دانلود کنید و در زمان دلخواه تان فایل ها را ببینید.
نکته بسیار مهم در این دوره ها این است که با برگزاری آزمون، به شما گواهی داخلی و بین المللی نیز اهدا خواهد شد. در کنار تمام این مزایا شما به بانک اطلاعاتی استانداردهای مدیریتی نیز دسترسی خواهید داشت. بنابراین اطلاعات شما همیشه به‌روز خواهد بود و از آموزش های مؤثر با استفاده از امکانات تازه و اثربخش بهره‌مند خواهید شد. همان طور که قبلا ذکر شد استفاده از این آموزش ها برای صرفه‌جویی در وقت و هزینه ها بسیار موثر بوده و مهم نیست شما در کجا هستید، چرا که این آموزش‌ها را در هر کجای دنیا می توانید به دست آورید.
همچنین اگر خواستار برگزاری این دوره ها برای کارکنان تان هستید، این امکان نیز با کمک تیم بهمدام فراهم گشته است. برای کسب اطلاعات بیشتر پیشنهاد می‌کنیم صفحه درباره ما را در سایت ببینید و درصورتی‌که سوالی دارید با ما در ارتباط باشید.
سیستم مدیریت محیط زیست چیست؟
سیستم مدیریت محیط زیست (EMS) مجموعه ای از فرایندها و رویه هایی است که سازمان را قادر می سازد تا با کمک آن، اثرات محیط زیستی اش را کاهش و کارایی عملیاتی خود را افزایش دهد. این سیستم در اصل چارچوبی است که به سازمان ها کمک می‌کند تا از طریق بررسی مداوم، ارزیابی و عملکرد محیطی، به اهداف محیط زیست خود دست یابند. فرض بر این است که این ارزیابی های مداوم، فرصتی برای بهبود و اجرای عملکرد محیطی برای سازمان فراهم آورد.بهتر است بدانید که EMS به خودی خود سطح عملکرد زیست محیطی ایده آل برای هر سازمانی را تعیین نمی کند، بلکه EMS برای هر سازمان، متناسب با اهداف کلی و فردی خودش طراحی می شود.
بیشتر بخوانید: انواع سیستم های مدیریت محیط زیست + معرفی ۳ سیستم پرطرف‌دار
عناصر اساسی EMS شامل موارد زیر است:
● بررسی اهداف محیط زیستی سازمان● شناسایی و ارزیابی ریسک ها و فرصت های محیط زیستی و الزامات قانونی آن
● تعیین اهداف محیط زیستی برای کاهش اثرات محیط زیستی و مطابقت با الزامات قانونی
● ایجاد برنامه هایی برای دستیابی به این اهداف
● نظارت و اندازه گیری پیشرفت در دستیابی به اهداف
● اطمینان از آگاهی و صلاحیت محیط زیستی کارکنان
● بررسی پیشرفت EMS و کاهش آلودگی های محیط زیستی
هزینه ها و مزایای EMS
هزینه های درونی● زمان کارکنان / مدیر (نشان دهنده عمده منابع EMS مصرف شده توسط اکثر سازمان‌ها است).
● وقت دیگر کارمندان
هزینه های خارجی
● مشاوره بالقوه
● آموزش خارج ازسازمان پرسنل
مزایای بالقوه:
● بهبود عملکرد محیط زیستی
● بالا بردن انطباق
● پیشگیری از آلودگی
● صرفه‌جویی در منابع
● افزایش اعتماد مشتریان / بازارهای جدید
● افزایش کارایی / کاهش هزینه‌ها
● افزایش روحیه کارمندان
● تصور پیشرفت عمومی، نهادهای نظارتی، وام دهندگان، سرمایه گذاران
● آگاهی کارکنان از مسایل و مسوولیت‌های زیست محیطی
پیشنهاد می کنیم صفحه دوره آموزشی استاندارد ایزو ISO 14001:2015 سيستم مديريت زيست محيطی ما را حتما مشاهده کنید تا با سرفصل های آموزش مجازی این دوره بیشتر آشنا شوید در این دوره تمرکز بر روی آشنایی کامل با آخرین الزامات نسخه استاندار های ایزو 14001 گذاشته شده است پس این دوره آموزشی رو از دست ندید.
EMS در چارچوب استاندارد ISO 14001
EMS می‌تواند مشوق یک سازمان باشد تا به طور مداوم، عملکرد محیطی خود را بهبود بخشد. این یک عملکرد چرخشی است یعنی ابتدا سازمان، متعهد به اجرای سیاست های زیست محیطی می شود (تعهد)، سپس از سیاست خود به عنوان پایه ای برای ایجاد یک طرح استفاده می کند. در اصل هر شرکتی بر مبنای سیاست های خود باید طرحی را پیشنهاد دهد (برنامه‌ریزی برای طرح).این طرح در بهبود اهداف مسایل محیط زیستی مفید خواهد بود. مرحله بعدی اجرای طرح است (اجرای طرح). بعد از آن، سازمان عملکرد محیطی خود را ارزیابی می کند تا مشخص شود که آیا با اجرای این طرح، اهداف مدنظرش برآورده می شود یا خیر. اگر اهداف برآورده نشوند، اقدامات اصلاحی انجام می شود. سپس، نتایج این ارزیابی توسط مدیریت عالی مورد بررسی قرار می گیرد تا ببیند آیا EMS کارکردی را که مدنظرشان بوده را داشته است یا خیر.
مدیریت هر سازمان وظیفه دارد که سیاست های محیط زیست را مجددا مرور و در صورت صلاحدید، اهداف جدیدی را در یک برنامه اصلاح شده تعیین کند. در مرحله بعد، سازمان طرح اصلاح شده را اجرا می کند. بدین ترتیب، چرخه تکرار شده و بهبود مستمر رخ می دهد.
چارچوبی که معمولا مورداستفاده EMS قرار می گیرد، توسط سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO) برای استاندارد ISO 14001 تهیه می شود. این چارچوب که در سال 1996 ایجاد شد در واقع یک استاندارد بین‌المللی رسمی برای EMS به حساب می آید که بر اساس روش Plan-Do-Check-Act طراحی شده است.
پنج مرحله اصلی EMS که توسط استاندارد ISO 14001 تعریف شده است، در زیر شرح داده شده است:
1. تعهد و سیاستمدیریت عالی متعهد به بهبود محیط زیست است و سیاست محیط زیستی سازمان را تعیین می کند. این سیاست پایه EMS است.
2. برنامه‌ریزی
یک سازمان ابتدا جنبه های محیط زیستی فعالیت های خود را شناسایی می کند. جنبه های محیط زیستی مواردی از جمله آلاینده های هوا، خاک، آب یا زباله های خطرناک است که می تواند پیامدهای مثبت و منفی بر روی مردم یا محیط زیست بگذارد. سپس سازمان با انتخاب معیارهایی که برایش از همه مهم‌تر است، جنبه ها و پیامدهای مهم را تعیین می کند. برای مثال، یک سازمان ممکن است بهداشت و ایمنی کارگران، انطباق با محیط زیست و هزینه را به‌عنوان معیارهای خود انتخاب کند.
هنگامی که جنبه‌های مهم محیط زیستی مشخص شد، یک سازمان اهدافش را تعیین می کند. این اهداف در اصل، یک هدف کلی محیط زیستی است. هدف یک نیاز کمی و دقیق است که از اهداف ناشی می‌شود. قسمت آخر مرحله برنامه ریزی، تدوین برنامه عملیاتی برای دستیابی به اهداف است که شامل تعیین مسوولیت ها، تعیین یک برنامه زمان‌بندی و ترسیم مراحل کاملا مشخص برای دستیابی به اهداف می شود.
3. پیاده سازی (اجرا)
سازمان برنامه عملیاتی را با استفاده از منابع لازم دنبال می کند. یکی از مولفه های مهم آموزش و آگاهی همه کارکنان است. مراحل دیگر در مرحله پیاده سازی شامل تدوین اسناد ریز مراحل عملیاتی و راه اندازی خطوط ارتباطی داخلی و خارجی می شود.
4. ارزیابی و سنجش
سازمان فعالیت های خود را کنترل می‌کند تا ارزیابی کند که آیا اهداف برآورده شده است یا خیر. در غیر این صورت، اقدامات اصلاحی را انجام می دهد.
5. تجدیدنظر
مدیریت عالی نتایج ارزیابی را بررسی می کند تا ببیند آیا EMS کار می کند یا خیر. مدیریت تعیین می کند که آیا سیاست اصلی محیط زیست با ارزش های سازمان سازگار است یا خیر. سپس این طرح برای بهینه سازی اثربخشی EMS تجدیدنظر می شود. مرحله بررسی، یک حلقه بهبود مستمر برای یک سازمان ایجاد می کند.
تا به اینجا، شما با مفهوم و اساس مدیریت محیط زیست آشنا شده اید، حال سوال اینجاست که شما چگونه می توانید با درک بیشتر و یادگیری مفاهیم مدیریت محیط زیست به سازمان خود کمک کنید؟ اگر به دنبال فرصتی برای توسعه پایدار و کنار آمدن با قوانین سخت سازمان محیط زیست هستید، سایت بهمدام، با ارایه دوره آموزشی مدیریت محیط زیست در خدمت شماست. شما می توانید در این دوره با مبلغی بسیار پایین شرکت کنید و در پیاده سازی سیستم مدیریت محیط زیست گامی مطمئن بردارید.
برای کسب اطلاعات بیشتر توصیه می کنیم به صفحه مربوط به سیستم مدیریت محیط زیست در سایت بهمدام سری بزنید تا از چگونگی ثبت‌نام در این دوره و همچنین سرفصل ها و هر آنچه قرار است بیاموزید مطلع شوید.
تیم حرفه ای و بهمدام، یک پایگاه مجازی برای ارایه دوره های آموزشی- کاربردی سامانه ها و استانداردهای بین‌المللی در حوزه‌ی مدیریت است که از سال 1398 در پی ارتقا دانش مدیریتی، فراگیران و ارایه راهکارهای شفاف برای پیاده سازی نظام های مدیریتی در سازمان ها است. اگر برای ارتقا خود در محل کارتان نیاز دارید تا مباحثی را بیشتر بیاموزید، نگران وقت نباشید چرا که کلاس های این مجموعه به‌صورت غیر حضوری بوده و شما می توانید جلسات را دانلود کنید و در زمان دلخواه تان فایل ها را ببینید.
نکته بسیار مهم در این دوره ها این است که با برگزاری آزمون، به شما گواهی داخلی و بین المللی نیز اهدا خواهد شد. در کنار تمام این مزایا شما به بانک اطلاعاتی استانداردهای مدیریتی نیز دسترسی خواهید داشت. بنابراین اطلاعات شما همیشه به‌روز خواهد بود و از آموزش های مؤثر با استفاده از امکانات تازه و اثربخش بهره‌مند خواهید شد. همان طور که قبلا ذکر شد استفاده از این آموزش ها برای صرفه‌جویی در وقت و هزینه ها بسیار موثر بوده و مهم نیست شما در کجا هستید، چرا که این آموزش‌ها را در هر کجای دنیا می توانید به دست آورید.
همچنین اگر خواستار برگزاری این دوره ها برای کارکنان تان هستید، این امکان نیز با کمک تیم بهمدام فراهم گشته است. برای کسب اطلاعات بیشتر پیشنهاد می‌کنیم صفحه درباره ما را در سایت ببینید و درصورتی‌که سوالی دارید با ما در ارتباط باشید.