تفاوت HACCP با ایزو ۲۲۰۰۰ در چیست؟ ۱۴ فرق HACCP با ایزو را اینجا بخوانید!
- 0
گواهینامه‌های بین‌المللی و اصطلاحات مربوط به آن‌ها، گاهی باعث سردرگمی کسانی می‌شوند که به‌تازگی وارد این حوزه شده‌اند. مانند تفاوت HACCP با ایزو ۲۲۰۰۰ که سؤال خیلی‌هاست. ایزو ۲۲۰۰۰ روی ساختار کلی سازمان و ریسک‌های آن در زمینه رویه‌های بهداشت مواد غذایی تمرکز دارد، در حالی که HACCP به مسائل بهداشتی مربوط به خود مواد غذایی می‌پردازد. اگر می‌خواهید درباره فرق HACCP با ایزو بیشتر بدانید، این مقاله بهمدام را بادقت مطالعه کنید.
تحلیل زیان و کنترل نقاط بحرانی یا HACCP چیست؟
تحلیل زیان و کنترل نقاط بحرانی (Hazard Analysis and Critical Control) یا به‌اختصار HACCP سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت مواد غذایی است.
جالب است بدانید این سیستم بین‌المللی، نتیجه همکاری بین ناسا و ارتش ایالات متحده است که در دهه ۱۹۶۰ میلادی شکل گرفت. در آن زمان، ناسا قصد داشت غذایی با صفردرصد احتمال خرابی برای فضانوردان تولید کند.
از آن به بعد، و طی چند دهه گذشته، صنایع غذایی زیادی این سیستم را برای کنترل بهداشت مواد غذایی و جلوگیری از ریسک‌های مربوط به آن‌ها به کار گرفتند.
این سیستم می‌تواند در هر کسب‌وکاری که در زنجیره غذایی قرار دارد، از کافه کوچک یا آشپزخانه‌ای خانگی، تا کارخانه‌های بزرگ تولید مواد غذایی به کار گرفته شود.
سیستم HACCP امروزه در سرتاسر جهان پذیرفته شده و استفاده می‌شود. حتی در بعضی کشورها، به الزامی قانونی برای فعالان صنایع غذایی تبدیل شده است.
ایزو ۲۲۰۰۰ چیست؟
حدود بیست وچند سال پیش، استانداردهای متعددی در سازمان‌های خصوصی و دولتی کشورهای مختلف درست شده بودند. این استاندادرها و الزاماتشان، دنیای ایمنی مواد غذایی را حسابی پیچیده کرده بودند!
برای نمونه، شرکت‌های مختلف در حسابرسی تأمین‌کنندگانشان، از قوانین، الزامات و کدهای داخلی خود استفاده می‌کردند. هرکدام معیارهای متفاوتی برای ممیزی داشتند، و برآوردن این الزامات برای تأمین‌کنندگانی که فعالیت بین‌المللی داشتند، خیلی دشوار بود.
این آشفتگی سرتاسری، باعث شد سازمان بین‌المللی استانداردسازی یا همان ایزو (ISO) به فکر طراحی و ایجاد استانداردی بین‌المللی برای سیستم مدیریت ایمنی مواد غذایی (Food Safety Management System) بیفتد.
این استاندارد به‌نام ایزو ۲۲۰۰۰ منتشر شده، و همه سازمان‌ها در سرتاسر جهان، خیلی زود آن را پذیرفتند. الزامات تعریف‌شده در این استاندارد، برای همه مواد غذایی اعمال شد.
تولیدکنندگان، تأمین‌کنندگان و همه کسب‌وکارهایی که در زنجیره تأمین مواد غذایی حضور داشتند، آن را رعایت کردند تا در سطح بین‌المللی خوش‌نام و معتبر باشند.
تفاوت HACCP با ایزو ۲۲۰۰۰ چیست؟
علی‌رغم ظاهر مشابهی که شاید این دو سیستم فعال در حوزه مواد صنایع غذایی داشته باشند، تفاوت HACCP با ایزو ۲۲۰۰۰ بیشتر از آن است که بتوان آن‌ها را یکسان تلقی کرد.
در این بخش از مقاله بلاگ بهمدام، به ۱۴ نکته مهم به‌عنوان فرق HACCP با ایزو اشاره می‌کنیم:
- تحلیل زیان و کنترل نقاط بحرانی یا همان HACCP سیستم بهداشت مواد غذایی است. اما ایزو ۲۲۰۰۰ استاندارد سیستم مدیریت بهداشت مواد غذایی است.
- ایزو ۲۲۰۰۰ امکان اجرای سیستم مدیریت بهداشت مواد غذایی توسط کارشناسان بیرونی را برای هر شرکتی فراهم می‌کند. این فرایند شامل اجرا و تأیید همه یا بخشی از فعالیت‌های سیستم است.
- ایزو ۲۲۰۰۰ به اقدامات و رویه‌های خوب هر بخش، و قوانین بهداشت عمومی كدكس اليمنتاريوس (Codex Alimentarius) هم اشاره دارد.
- علاوه بر ارتباطات داخلی، ارتباطات خارجی هم جزو شرایط راه‌اندازی، پیاده‌سازی و به‌روزرسانی سیستم مدیریت ایمنی مواد غذایی طبق الزامات ایزو ۲۲۰۰۰ است.
- در ایزو ۲۲۰۰۰، هر ریسکی که در بهداشت مواد غذایی شناسایی شود، با تحلیل ریسک (Risk Analysis) ارزیابی می‌شود.
- در ایزو ۲۲۰۰۰، مستندات برنامه‌های پیش‌نیاز (PRP) هم ارائه می‌شوند، که می‌توان آن را تفاوت HACCP با ایزو ۲۲۰۰۰ دانست.
- سیستم HACCP از مفهوم سنتی تقسیم اقدامات کنترلی به دو گروه استفاده می‌کند، که عبارت‌اند از پیش‌نیازها و اقدامات اعمال‌شده در نقاط کنترل بحرانی (CCP). اما تفاوت HACCP با ایزو ۲۲۰۰۰ این است که ایزو با افزودن گروهی از اقدامات کنترلی به‌نام برنامه‌های پیش‌نیاز عملیاتی (oPRP)، این مفاهیم را به‌شکلی منطقی سازمان‌دهی مجدد کرد.
- در ایزو ۲۲۰۰۰، سیستم نظارتی، و برنامه‌ریزی اقدامات اصلاحی، برای برنامه‌های پیش‌نیاز هم مانند نقاط کنترل بحرانی وجود دارد.
- ایزو ۲۲۰۰۰ به تحلیل و بهبود رویه‌ها، بر اساس نتیجه پایش برنامه‌های پیش‌نیاز عملیاتی و برنامه تحلیل زیان و کنترل نقاط بحرانی هم نیاز دارد.
- ایزو ۲۲۰۰۰ مستلزم بررسی و شناسایی مشخصات، فرمولاسیون و منشاءیابی ورودی و محصولات نهایی مواد غذایی هم هست.
- ایزو ۲۲۰۰۰ فعالیت‌های راستی‌آزمایی و فعالیت‌های اعتبارسنجی را از هم جدا کرده، و در این زمینه شفاف‌سازی می‌کند که فرق HACCP با ایزو به حساب می‌آید.
- کنترل آلرژن یا مواد حساسیت‌زا، از برنامه‌های پیش‌نیاز ضروری در اجرای ایزو ۲۲۰۰۰ است. اما در HACCP اشاره‌ای به آن نشده، که این هم تفاوت HACCP با ایزو ۲۲۰۰۰ است.
- ایزو ۲۲۰۰۰، اصطلاحات جدیدی مانند «محصول بالقوه غیربهداشتی» (potentially unsafe product) یا عبارت «بازگیری» (withdrawal) برای اقدام به پس گرفتن محصول یا تعویض آن را هم به کار می‌برد.
- نکته آخر درباره تفاوت HACCP با ایزو ۲۲۰۰۰ اینکه، استاندارد ایزو مستلزم بهبود و به‌روزرسانی مستمر سیستم مدیریت است.
جمع‌بندی
حالا که با تفاوت HACCP با ایزو ۲۲۰۰۰ آشنا شدید، این را هم بدانید که شرکت بهمدام، یکی از مجرب‌ترین شرکت‌های فعال در حوزه اخذ گواهینامه‌های مختلف ایزو، و اجرای آن‌ها در سازمان، از جمله همین ایزو ۲۲۰۰۰ است.
کارشناس‌های بهمدام، دانش و تجربه خود را در اختیار سازمان‌های کوچک و بزرگ ایرانی قرار داده‌اند تا با اجرای ایزو ۲۲۰۰۰ بتوانند حضور قدرتمندی در عرصه بین‌المللی داشته باشند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره تحلیل زیان و کنترل نقاط بحرانی و ایزو ۲۲۰۰۰ حتما با کارشناس‌های بهمدام مشورت کنید.
منابع: